Biuletyn Informacji Publicznej
StartZadaj pytanieeKartkiStara strona Szukaj
Wiadomości z Polski   |   Wiadomości ze Świata   |   Rozkład PKP   |   Rozkład PKS   |   Rozkład LOT   |   Kursy walut   |   Giełda   |   Lotto   |   Pogoda   |   
WiadomościArchiwum wiadomościOgłoszenia i komunikatyZNANI DZIERZGONIANIEInformacje ogólnePlan miastaAtrakcje turystycznePlan gminyHistoria DzierzgoniaRowerowy Szlak Zamków PowiślaHerb DzierzgoniaBaza noclegowaSzlak Zamków GotyckichOcalić Narodową Spuściznę - Kapliczki PrzydrożneSzlaki rowerowe w okolicach DzierzgoniaGimnazjumZespół Szkół im. Cypriana Kamila Norwida w DzierzgoniuSzkoła Podstawowa im. Tysiąclecia Państwa Polskiego w DzierzgoniuSzkoła Podstawowa im. św. Wojciecha w BągarcieSzkoła Podstawowa w BrukuTęczowe Przedszkole w DzierzgoniuDzierzgoński Ośrodek KulturyZdjęciaWładze gminyInformacja z międzysesyjnej pracy Burmistrza DzierzgoniaReferat FinansowyReferat OrganizacyjnyReferat Techniczno-InwestycyjnyInformacja z międzysesyjnej pracy Burmistrza Dzierzgonia 2016Referat ds. Gospodarki Komunalnej, Nieruchomości i Ochrony ŚrodowiskaUrząd Stanu Cywilnego/ stanowisko ds. działalności gospodarczejReferat Spraw Społecznych, Obywatelskich, Oświaty, Kultury i ZdrowiaTelefony kontaktoweDane teleadresoweSkład Rady MiejskiejOgłoszenia o sesjachOgłoszenia i sprawozdaniaTerminy dotyczące opłat i podatkówPoradnik klientaZamówienia publiczneEuropejski Fundusz SpołecznyProgram Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013Regionalny Program OperacyjnyNorweski Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru GospodarczegoRegionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020 - PSZOKRemont Pomieszczeń Dzierzgońskiego Ośrodka Kultury w ramach zadania Infrastruktura Domów KulturyRemont zewnętrznej połaci dachu na Dzierzgońskim Ośrodku KulturyUtworzenie i wyposażenie placówki Senior + dofinansowanego w ramach Programu Wieloletniego "Senior +" na lata 2015-2020, Edycja 2017"Wzmacniamy gminne przedszkola" - cykl kompleksowych działań na rzecz rozwoju i poprawy jakości przedszkolnej w Gminie DzierzgońAzbestHarmonogram usług wywozu odpadów komunalnych z terenu Gminy DzierzgońUchwałyPodmioty odpowiedzialne za odbiór odpadów z terenu Gminy DzierzgońDruki do pobraniaPUNKT SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI ODPADÓW (PSZOK)Osiągnięte poziomy recyklinguMiejsca zagospodarowania odpadówAnaliza stanu gospodarki odpadami komunalnymiRejestr Działalności RegulowanejI „ABC o azbeście”II „Azbestowe archiwum”Godziny otwarcia centrum sportowo rekreacyjnegoGodziny otwarcia boiska ORLIKPodstawowe InformacjePodmiotyAktualnościHistoria regionuKontakt

Historia Dzierzgonia

Dzierzgoń, to bardzo stare miasteczko, leżące u podnóża urokliwych wzgórz morenowych przeciętych wijącą się rzeką o tej samej nazwie. W latach dziewięćdziesiątych, ubiegłego wieku, były prowadzone badania archeologiczne w rejonie wsi Bągart, Nowiny i Mokajny. Efektem prac było odkrycie starożytnych pomostów. Dwa pomosty znajdują się w okolicach Bągart i są datowane na 1000 lat, trzeci biegnie na linii Nowiny – Mokajny, jego wiek określa się na ponad 2500 lat, a więc sięga czasów rzymskich. Kolejny pomost to fragment szlaku bursztynowego, jeden z nie wielu dowodów na kontakty miejscowej ludności z Imperium Rzymskim. Archeolodzy niemieccy, przed II wojną światową, w tym rejonie znaleźli skarb – rzymskie monety. We wczesnym średniowieczu, do ziemi dzierzgońskiej docierały wyprawy Wikingów. Świadczy o tym znaleziona w pobliżu Bągart ich łódź. W 997 roku, z misją chrystianizacyjną na tę ziemię przybył biskup Wojciech. Misjonarz jednak został zamordowany przez jedno z pruskich plemion. Biskup stał się pierwszym polskim świętym, a dziś patronem całej Europy. W X wieku nad rzeką Zirgune istniał staropruski gród Pomezanów (dzisiejszy Dzierzgoń), leżący na szlaku handlowym prowadzącym do Truso. Miejscowa ludność kultywowała wiarę w miejscowego bożka Potrimposa. W 1147 roku z nakazu papieża, na ziemie Prusów ruszyła pierwsza wyprawa krzyżowa z udziałem Bolesława IV Kędzierzawego. Misja nie przyniosła zamierzonych efektów, Prusowie wrócili do pogaństwa. W 1226 roku Konrad Mazowiecki sprowadził do Polski Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie, tj. Krzyżaków. Ich celem był podbój i chrystianizacja Prusów. W latach 1233 – 1234 ruszyła pierwsza wspólna wyprawa do Pomazani. Organizatorem wyprawy był margrabia Burhard. Decydująca bitwa rozegrała się nad rzeką Zirgune (Dzierzgoń). Została ona uwieczniona na malowidle ściennym w refektarzu Wielkiego Mistrza w Malborku. Kolejna wyprawa została zorganizowana w latach 1236 – 1238. Kierowana była przez margrabiego miśnieńskiego Henryka. Pogezania i Pomezania zostały zdobyte. Krzyżacy zakładają swoją warownię na terenie potężnego grodziska pod Starym Dzierzgoniem, którą Prusowie zdobywają i niszczą w czasie pierwszego powstania. Zmusiło to zakonników do przeniesienia konfraterni do Dzierzgonia. W latach 1247 – 1248 z inicjatywy Mistrza Krajowego Heinricha von Wida, Krzyżacy wybudowali na wzgórzu potężną warownię. Stała się ona od 1250 roku siedzibą komturii krzyżackiej i komtura szatnego, pierwszym był Henrich Stange. 7 lutego 1249 roku kończy się pierwsze powstanie Prusów podpisaniem na zamku dzierzgońskim układu zwanego „Ugodą Dzierzgońską” w obecności legata papieskiego Jakuba z Leodium, późniejszego papieża Urbana IV. Wybuchają kolejne pruskie powstania pod wodzą Dejmana, następnie pod dowództwem Skomanda. Leżąca u podnóża zamku osada została 7 kwietnia 1288 roku podniesiona do rangi miasta. Komtur Helwig von Goldbach wystawił akt lokacyjny na prawie chełmińskim. Dokument zostaje rozszerzony o nowe prawa w 1290 r. W 1409 roku rozpoczęła się wojna polsko – krzyżacka. 15 lipca 1410 roku na polach Grunwaldu rozegrała się największa bitwa średniowiecznej Europy, w której wzięli udział dzierzgońscy zakonnicy z komturem Albrechtem von Schwarzburg na czele. Wielki szatny poległ w walce. 21 lipca 1410 roku, w drodze na Malbork, król Władysław Jagiełło wkracza do Dzierzgonia i zatrzymuje się w zamku. Król przyjął delegację miast pruskich między innymi Elbląga, które złożyły hołd wierności monarsze. Władzę nad zamkiem Jagiełło przekazał Zbigniewowi z Brzezina i 24 lipca ruszył w dalszy pochód na Malbork. W 1411 roku zamek zdobywają Krzyżacy, a w ręce polskie ponownie trafia w roku 1414 w czasie „wojny głodowej”. Z rozkazu króla zamek podpalono. Dzierzgońska warownia nie cieszyła się dobrą sławą. Określano ją mianem „przeklęty zamek”. Opowiada o tym legenda autorstwa polskiego kronikarza Jana Długosza „Duchy dzierzgońskiego zamku”. Upadek konfraterni zmusił zakonników do przeniesienia komturii do zamku w Przezmarku. W 1429 r. następuje odbudowa warowni. Za zamku dzierzgońskim swą funkcję pełniło 42 komturów. Wielu późniejszych Wielkich Mistrzów. Między innymi Luder z Brunszwiku czy Konrad von Wallenrod. Mieszczanie dzierzgońscy w roku 1440 przystępują do Związku Pruskiego. W czasie wojny trzynastoletniej zamek ponownie zostaje spalony. Konflikt kończy się podpisaniem II Pokoju Toruńskiego w 1466 r. Na mocy traktatu Dzierzgoń zostaje przyłączony do Korony i staje się miastem granicznym i siedzibą starostwa. Urząd ten piastowali członkowie rodu Bażyńskich, później Cemów. Od 1508 roku miasto nazywa się Kiszpork. Na podstawie konstytucji sejmowej z roku 1611 funkcja starosty dzierzgońskiego zostaje połączona z urzędem wojewody malborskiego. Dzierzgoń staje się starostwem grodzkim. Na zamku, gdzie rezydował regent, odbywały się sądy dla całego województwa. Jedna z ciekawszych rozpraw odbyła się w 1686 r. Kasztelan chełmiński Kazimierz Zawadzki stanął przed sądem grodzkim wraz ze swoją poddaną Ewą z Waplewa, oskarżoną o czary i konszachty z diabłami. Oskarżona była już sądzona przed szesnastu laty, ale szczęśliwie uniknęła stosu. Tym razem wzięta na tortury, przyznała się i wyznała, że brała udział w sabacie czarownic i diabłów na powiślańskiej Łysej Górze, leżącej między Blunakami, a Moranami. Ewę z Waplewa skazano na śmierć. W tamtych czasach wierzono, że zloty sług diabła odbywał się w maju. Na początku XVIII wieku, w dzierzgońskim sądzie oskarżono i skazano na stos drugą kobietę – Dorotę Leczkowską. Rozwój gospodarczy miasteczka zahamowały wojny polsko – szwedzkie. Armia Gustawa Adolfa zajęła ziemię dzierzgońską. 26 marca 1627 r., w potyczce pod Dzierzgoniem został rozbity oddział Kossakowskiego, w 1629 r. roty hetmana Koniecpolskiego rozgramiają wojska szwedzkie. Miasteczko przeżyło wielkie pożary w latach; 1638, 1647, 1698 i 1730. W Prusach Książęcych wybuchła epidemia dżumy. Zaraza doszła do Dzierzgonia. Miasto zostało otoczone kordonem sanitarnym i odcięte od Rzeczypospolitej. W 1772 roku dokonuje się pierwszy rozbiór Polski, miasto znalazło się pod rządami pruskimi. Dzierzgoń stał się siedzibą wielkiego powiatu dzierzgońskiego, obejmującego dotychczasowe polskie powiaty; dzierzgoński, malborski, sztumski i tolkmicki. W 1815 roku, tę funkcję przejęło miasto Sztum. W XVII wieku odżyły plany odbudowy zamku, a nawet na ten cel pojawiły się środki finansowe. Wojewoda malborski, a zarazem starosta Dzierzgoński Jan Ignacy Bąkowski zrezygnował z planów restauracji warowni, na rzecz budowy klasztoru reformatów. Akt fundacyjny budowy zespołu klasztornego został wystawiony w 1678 roku. Wojna jeszcze raz dotyka nasze miasteczko. W styczni 1807 roku wojska pruskie zostały rozbite pod Dzierzgoniem przez Francuzów dowodzonych przez majora Rouguetta. Wojska francuskie zajęły miasto, a klasztor stał się siedzibą lazaretu. Cesarz Francuzów Napoleon Bonaparte kilkakrotnie wizytował ten szpital. Druga połowa XIX wieku to ponowne ożywienie rozwoju miasta. W tym czasie doszło do wybudowania kanalizacji, oddano do użytku odcinek drogi przecinający Wzgórze Zamkowe. Została zbudowana linia kolejowa na trasie Malbork – Małdyty. W miasteczku ukazuje się lokalna gazeta „Christburger Zeitung”, uruchomiono również szpital. Następuje też dalsza germanizacja tej ziemi, czego dowodem jest przeprowadzony 11 lipca 1920 roku plebiscyt na Powiślu. W miasteczku za przynależnością do Polski głosowało 13 osób, a za Niemcami 2571 mieszkańców. Na początku XX wieku cały powiat zostaje przyłączony do sieci elektrycznej. Uruchomiona została gazownia i mleczarnia. Wybudowano wodociągi. Rozwija się również cementownia Pennera, która istniała na terenie dzisiejszego zakładu „PREFBUD” przy ulicy Betoniarzy. W styczniu 1945 r. na wieść o zbliżających się wojskach sowieckich władze niemieckie podjęły decyzje o natychmiastowym opuszczeniu miasta. Dzierzgoń zostaje zajęty 25.01.1945 r. przez wojska II Frontu Białoruskiego i powraca do Polski. Zniszczenia wojenne w miasteczku były ogromne i sięgały 75%, a liczba mieszkańców to około 100 osób. Miasto weszło w skład powiatu sztumskiego województwa gdańskiego. Do Dzierzgonia przybyli repatrianci ze wschodnich kresów II Rzeczpospolitej, osadnicy z Polski centralnej, przesiedleńcy ukraińscy z „Akcji W” oraz ludność z „Akcji HT – 1951”. W miasteczku, już w 1945 roku uruchomiono młyn wodny przy ulicy Żeromskiego, zorganizowano pierwszą placówkę służby zdrowia, szkołę podstawową. W 1946 roku pracę rozpoczęły wodociągi i kanalizacja, doprowadzono do Dzierzgonia sieć elektryczną z Mikołajek Pomorskich. Zaczęła funkcjonować gazownia, piekarnia, mleczarnia, hotel i gastronomia. Wielką inwestycją było wybudowanie w 1964 roku szkoły podstawowej. W 1972 roku następuje kompleksowa odbudowa centrum miast – Plac Wolności. Dzierzgoń od 1976 roku wchodzi w skład województwa elbląskiego. Rok 1990 to pierwsze wybory do Rady Miasta i Gminy. Zostaje ustanowiono funkcja burmistrza. Nowa reforma administracyjna Polski weszła w życie 1 stycznia 1999 i wprowadziła trójstopniowy podziału terytorialny państwa. Oprócz województw i istniejących od 1990 roku gmin wprowadzono także powiaty. Dzierzgoń wszedł w skład najpierw powiatu malborskiego, później sztumskiego położonego w administracyjnych granicach województwa pomorskiego.

 

Opracowała,

Maria Budzińska

W górę
Wiadomości
05-02-2018
NOWA STRONA
UWAGA !!! JESTEŚ NA NIEAKTUALNEJ STRONIE URZĘDU MIEJSKIEGO W DZIERZGONIU !!! CHCASZ PRZEJŚĆ NA NOWA STRONĘ - KLIKNIJ TU
czytaj więcej...
05-09-2017
Remonty w szkołach
Przez całe wakacje przygotowywaliśmy nasze szkoły, a także przedszkole do nowego roku szkolnego. W szkołach wykonano remonty stołówek, sal gimnastycznych, a także odmalowano klasy i korytarze. Wszystko po to, aby nasze dzieci mogły wrócić do pięknych i kolorowych sal po wakacjach. W dniu dzisiejszym odbędzie się także montaż urządzeń placu zabaw przy Szkole Podstawowej przy ul. Krzywej. W ramach projektu przedszkolnego przy placówkach przedszkolnych zamontowano place zabaw, zakupiono meble, pomoce dydaktyczne oraz inne wyposażenie edukacyjne na kwotę ponad 160 tysięcy złotych. Tak duży wkład finansowy w wyposażenie oraz remonty placówek oświatowych wspomoże ich rozwój i prawidłowe funkcjonowanie.
czytaj więcej...
05-09-2017
Dożynki Gminne
W niedziele 3 września odbyły się Dożynki Gminne w Bągarcie. Tradycyjnie obchody święta plonów rozpoczęła Msza Święta w Kościele Parafialnym w Bągarcie, następnie barwny korowód dożynkowy przeprowadził gości oraz mieszkańców na plac przy świetlicy wiejskiej, aby wspólnie przełamać chleb i biesiadować. Mimo deszczowej aury wszyscy bardzo dobrze się bawili podczas występów Zespołów Ludowych Zielona Ferajna oraz Starodzierzgonianie. Następnie przepiękny koncert zagrał Teatr Muzyczny HALS, który poderwał do zabawy gości. Do godzin wieczornych biesiadę umilał zespół Boys Dual Voice. Serdecznie dziękujemy wszystkim Państwu za przybycie, sponsorom za pomoc w organizacji, a przede wszystkim włodarzom i mieszkańcom Sołectwa Bągart, którzy włożyli dużo pracy i serca w organizację tegorocznych Dożynek Gminnych.
czytaj więcej...
05-09-2017
Nowy rok szkolny
Z okazji rozpoczynającego się nowego roku szkolnego 2017/2018 składam wszystkim nauczycielom i pracownikom oświaty najserdeczniejsze życzenia spokojnej i satysfakcjonującej pracy, wytrwałości i wyrozumiałości. Wszystkim uczniom życzę, aby zdobyta wiedza umożliwiała osiąganie kolejnych sukcesów w następnych etapach edukacji, a szkoła była dla Was tym miejscem, do którego z chęcią będziecie przychodzić. Rodzicom i opiekunom uczniów życzę cierpliwości i konsekwencji w wychowywaniu młodego pokolenia oraz licznych miłych przeżyć związanych z osiągnięciami Waszych dzieci. Burmistrz Dzierzgonia Elżbieta Domańska
czytaj więcej...
29-08-2017
Przyjmujemy zgłoszenia kandydatów na opiekunów prawnych dla osób całkowicie ubezwłasnowolnionych
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Dzierzgoniu przyjmuje zgłoszenia kandydatów na opiekunów prawnych  dla osób całkowicie ubezwłasnowolnionych. Opiekun sprawuje pieczę nad osobą i majątkiem ubezwłasnowolnionego, a także reprezentuje w dokonywaniu czynności prawnych i składaniu oświadczeń woli. Obowiązany jest wykonywać swe czynności z należytą starannością, jak tego wymaga dobro pozostającego pod opieką i interes społeczny.  Więcej informacji
czytaj więcej...

Kalendarz

Fotogaleria

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Copytright © 2008 Gmina Dzierzgoń. Wszelkie prawa zastrzeżone. Licznik odwiedzin: 4648994
webmasters: K.S. & S.R.